Witamina C

Witaminy to substancje niezbędne do prawidłowego działania komórek, rozwoju i przebiegu procesów biochemicznych oraz fizjologicznych w organizmie. Większość witamin nie jest syntezowana w ludzkim ciele i musi być dostarczana z pożywieniem. Tak jest też w przypadku witaminy C, która w dodatku nie jest trwale magazynowana. Badania naukowe wskazują na to, że u zwierząt witamina C jest przechowywana tylko przez kilka dni w mózgu, nadnerczach, wątrobie i płucach, u ludzi w mięśniach szkieletowych, a potem jest wydalana. Po tygodniu zauważa się pierwsze objawy niedoboru[1].

Objawy braku witaminy C[2]:

zmęczenie
częste infekcje
zły nastrój, depresja
anemia
krwawiące dziąsła
trudno gojące się rany
wiotczenie mięśni
powstawanie blaszki miażdżycowej
zaburzenia neurotyczne.

Odpowiedni poziom witaminy C:

poprawia nastrój[3]
chroni przed depresją
wzmacnia odporność[4]
zmniejsza objawy grypy i skraca jej trwanie[5]
przyśpiesza gojenie się ran i uszkodzeń skóry[6]
ma działanie przeciwzapalne[7]
zwiększa przyswajanie żelaza[8]
wzmacnia płodność[9]
zmniejsza poziom szkodliwego cholesterolu[10]
zmniejsza ryzyko chorób serca i układu krążenia[11]
poprawia stan i przedłuża życie osobom chorym na nowotwory[12],
jest silnym antyoksydantem, neutralizuje szkodliwy nadmiar wolnych rodników i chroni DNA[13].

Witamina C przyśpiesza gojenie się ran i owrzodzeń

Witamina C jest konieczna do powstawania kolagenu, substancji, która buduje skórę, mięśnie, kości, ścięgna, więzadła i inne tkanki łączne. Kolagen tworzy odpowiednio mocną i elastyczną strukturę skóry, jest niezbędny do powstawania nowych komórek i naprawiania uszkodzeń. Dzięki niemu szybko goją się złamania, skaleczenia i rany, nie powstają krwotoki i siniaki.

Amerykańscy naukowcy przeprowadzili doświadczenie, podczas którego podawali wysokie dawki witaminy C osobom powracającym do zdrowia po operacjach, stłuczeniach i owrzodzeniach. Dzienne dawki witaminy C wynosiły 500 – 3000 mg, czyli nawet pięćdziesiąt razy większe od profilaktycznego zalecanego dziennego zapotrzebowania w ilości 60 mg. Okazało się, że pod wpływem witaminy C rany goją się szybciej. Witamina C pomogła też w przypadku chłopca, u którego stwierdzono genetyczne upośledzenie wytwarzania kolagenu[14], [15].

Witamina C w leczeniu nowotworów

Około roku 1950 kanadyjski lekarz William J. McCormick zauważył, że większość pacjentów z chorobą wieńcową i nowotworami ma bardzo niski poziom witaminy C. To on jako pierwszy skojarzył fakty i zasugerował, że niewystarczające tworzenie kolagenu wywołane przez brak witaminy C jest główną przyczyną różnych chorób i dolegliwości, od rozstępów na skórze przez choroby układu krwionośnego aż po raka.

Liczne współczesne badania potwierdzają jego teorię. Na przykład w przypadku pacjenta z mięsakiem komórek siateczki (reticulum cell sarcoma), u którego w 1975 roku nie zastosowano żadnej terapii z wyjątkiem podawania dużych dawek witaminy C. Nastąpił „regres wszystkich parametrów” choroby, a potem całkowite wyzdrowienie[16].

W innym doświadczeniu udział wzięło tysiąc stu pacjentów w terminalnej fazie raka. Wszyscy otrzymywali taką samą terapię, z wyjątkiem stu, którzy dodatkowo dostawali wysokie dawki witaminy C (10 g dziennie). Pacjenci z tej drugiej grupy żyli średnio 300 dni dłużej. 22% procent z nich żyło jeszcze dłużej niż rok (dla porównania w grupie kontrolnej, której nie podawano witaminy C ta liczba wynosiła 0.4 %). Ośmiu pacjentów otrzymujących witaminę C wyzdrowiało[17]. Wiele innych badań wskazuje na podobne rezultaty[18], [19], [20], [21].

Niedobór witaminy C

Podczas dalekich rejsów za ocean kilkaset lat temu marynarzy dopadała tajemnicza choroba. Mieli coraz mniej sił, zapadali w letarg, dziąsła stawały się tak miękkie, że wypadały z nich zęby, pojawiały się niewyjaśnione krwotoki, a skóra stawała się tak delikatna, że siniaki powstawały pod byle dotknięciem. Takie były objawy szkorbutu, od którego zmarło więcej żeglarzy niż podczas bitew, sztormów i innych chorób. Nikt wtedy jeszcze nie wiedział, że przyczyną jest poważny niedobór witaminy C.

Podczas wyprawy morskiej dookoła świata pod wodzą admirała Georga Ansona w 1740 roku z załogi liczącej 1900 marynarzy zmarło 1400, najprawdopodobniej na szkorbut wywołany brakiem witaminy C.

Niedługo później szkocki lekarz James Lind przypomniał sobie, że od starożytnych czasów uważano, że spożywanie owoców cytrusowych chroni przed szkorbutem i postanowił przeprowadzić eksperyment, żeby sprawdzić czy to prawda. Wypłynął w morze statkiem i czekał dwa miesiące aż rozwinie się u nich szkorbut. Następnie grupę dwunastu marynarzy podzielił na sześć grup po dwie osoby i codziennie podawał im inne lekarstwo. Pierwsza grupa dostawała litr cydru[22], druga – dwadzieścia pięć kropli witriolu, czyli eliksiru z kwasu siarkowego, trzecia – sześć łyżek octu, czwarta – szklankę wody morskiej, piąta – dwie pomarańcze i jedną cytrynę, a szósta – pastę z ostrą papryką i wodę jęczmienną[23]. Po sześciu dniach eksperyment trzeba było przerwać, bo skończyły się owoce, ale to wystarczyło, żeby jeden marynarz z grupy jedzącej owoce wyzdrowiał całkowicie, a drugi prawie.

Bioflawonoidy

Bioflawonoidy to naturalne substancje występujące w roślinach. Nadają im kolor i chronią przed zagrożeniami. Są silnymi antyoksydantami, chronią przed szkodliwym nadmiarem wolnych rodników, przez co chronią przed wieloma chorobami. Wzmacniają układ odpornościowy, mają działanie przeciwzapalne, chronią witaminę C przed utlenieniem i ułatwiają jej przyswajanie.

Syntetyczna witamina C – kwas askorbinowy

Syntetyczna witamina C jest współcześnie robiona ze skrobi kukurydzianej w procesie uwodorniania, a następnie utleniania pod wpływem genetycznie modyfikowanych bakterii. Prawie cały dostępny w sprzedaży (80%) kwas askorbinowy pochodzi z Chin, gdzie stosuje się wiele pestycydów i innych środków niedozwolonych w Europie. Syntetyczna witamina C jest gorzej wchłaniana przez organizm i może nie mieć wszystkich uzdrawiających właściwości prawdziwej witaminy C pochodzącej z owoców.

Witamina C marki Zdrowa Sowa

Nasza witamina C jest 100% naturalna i zrobiona z prawdziwych owoców wyjątkowo bogatych w tę substancję: róży Roxburgh, aceroli, jagód camu-camu, dzikiej róży, rokitnika i aronii.

Nadmiar witaminy C

Witamina C jest bezpieczna. Jej nadmiar może wywołać biegunkę i zostanie wydalony z organizmu.

Przyswajalność witaminy C

Przyswajalność witaminy C jest obniżona u osób pod wpływem stresu, palących papierosy, pijących alkohol, mających wysoką temperaturę i infekcje wirusowe, zażywających antybiotyki i leki przeciwbólowe, a także mających kontakt z wyrobami zawierającymi metale ciężkie i pochodne ropy naftowej (obecne m.in. w zabawkach, plastikach, kosmetykach).

Jak stosować witaminę C

Witamina C jest bardzo delikatna, zostaje łatwo zniszczona w wysokiej temperaturze, pod wpływem światła i wilgoci. Przechowuj ją w oryginalnej ciemnej butelce, w ciemnym i suchym miejscu. Nigdy nie zalewaj wrzątkiem. Łyżeczkę witaminy C dodaj do koktajlu owocowego albo rozpuść w letniej wodzie – otrzymasz lekko kwaskowy, bardzo smaczny napój.

Artykuł nie stanowi rekomendacji medycznej. Informacje zawarte w blogu mają charakter edukacyjny i nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza.

[1] Kim H, Bae S, Yu Y, Kim Y, Kim H-R, Hwang Y, et al., The Analysis of Vitamin C Concentration in Organs of Gulo -/- Mice Upon Vitamin C Withdrawal. Immune Network, 2012.

[2] Luke Maxfield; Jonathan S. Crane, Vitamin C Deficiency. Stat Pearls, National Library of Medicine, 2022.

[3] Pullar JM, Carr AC, Bozonet SM, Vissers MCM., High Vitamin C Status Is Associated with Elevated Mood in Male Tertiary Students. Antioxidants (Basel), 2018.

[4] Carr AC, Maggini S., Vitamin C and Immune Function. Nutrients, 2017.

[5] Hemilä H., Vitamin C supplementation and common cold symptoms: factors affecting the magnitude of the benefit. Medical Hypotheses, 1999.

[6] Ringsdorf WM Jr, Cheraskin E., Vitamin C and human wound healing. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, 1982.

[7] Ellulu MS, Rahmat A, Patimah I, Khaza’ai H, Abed Y., Effect of vitamin C on inflammation and metabolic markers in hypertensive and/or diabetic obese adults: a randomized controlled trial. Drug Design, Development & Therapy, 2015.

[8] Lynch SR, Cook JD., Interaction of vitamin C and iron. Annals of the New York Academy of Sciences, 1980.

[9] Crha I, Hrubá D, Ventruba P, Fiala J, Totusek J, Visnová H., Ascorbic acid and infertility treatment. Central European Journal of Public Health, 2003.

[10] Kothari LK, Sharma P., Aggravation of cholesterol induced hyperlipidemia by chronic vitamin C deficiency: experimental study in guinea pigs. Acta Biologica Hungarica,1988.

[11] Manson JE, Stampfer MJ, Willett WC, et al., A prospective study of vitamin C and incidence of coronary heart disease in women. Circulation, 1982.

[12] Padayatty SJ, Riordan HD, Hewitt SM, Katz A, Hoffer LJ, Levine M., Intravenously administered vitamin C as cancer therapy: three cases. Canadian Medical Association Journal, 2006.

[13] Villagran M, Ferreira J, Martorell M, Mardones L., The Role of Vitamin C in Cancer Prevention and Therapy: A Literature Review. Antioxidants (Basel), 2021.

[14] Ringsdorf WM Jr, Cheraskin E., Vitamin C and human wound healing. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, 1982.

[15] Mohammed BM, Fisher BJ, Kraskauskas D, Ward S, Wayne JS, Brophy DF, Fowler AA 3rd, Yager DR, Natarajan R., Vitamin C promotes wound healing through novel pleiotropic mechanisms. International Wound Journal, 2016.

[16] Cameron E, Campbell A, Jack T. The orthomolecular treatment of cancer. III, Reticulum cell sarcoma: double complete regression induced by high-dose ascorbic acid therapy. Chemico-Biological Interactions, 1975.

[17] Cameron E, Pauling L., Supplemental ascorbate in the supportive treatment of cancer: Prolongation of survival times in terminal human cancer. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 1976.

[18] Chen Q, Polireddy K, Chen P, Dong R., The unpaved journey of vitamin C in cancer treatment. Canadian Journal of Physiology & Pharmacology, 2015.

[19] Vollbracht C, Schneider B, Leendert V, Weiss G, Auerbach L, Beuth J., Intravenous vitamin C administration improves quality of life in breast cancer patients during chemo-/radiotherapy and aftercare: results of a retrospective, multicentre, epidemiological cohort study in Germany. In Vivo, 2011.

[20] Hidenori Takahashi, Haruyoshi Mizuno, Atsuo Yanagisawa, High-dose intravenous vitamin C improves quality of life in cancer patients. Personalized Medicine Universe, 2012.

[21] Ohno S, Ohno Y, Suzuki N, Soma G, Inoue M., High-dose vitamin C (ascorbic acid) therapy in the treatment of patients with advanced cancer. Anticancer Research, 2009.

[22] Cydr, jabłecznik – napój z fermentowanych jabłek o niewielkiej zawartości alkoholu o niewielkiej zawartości witaminy C.

[23] Woda jęczmienna – tradycyjny napój powstały po ugotowaniu jęczmienia w wodzie, z ewentualnymi dodatkami, takimi jak cukier, przprawy i soki owocowe.